พระเจ้าตนหลวง วัดกองกาน อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่  เป็นพระพุทธรูปสมัยเชียงแสน ปางมารวิชัย ขัดสมาธิราบ ก่ออิฐถือปูนลงรักปิดทอง ขนาดหน้าตักกว้าง 9 ศอก สูง 11 ศอก ประดิษฐานเป็นพระประธานในพระอุโบสถวัดกองกาน วัดกองกานภาษาคำเมืองเรียกว่า "ก๋องกาน" หรือ "วัดกองไม้คาน"

เจ้าผู้ครองนคร 3 องค์ คือเจ้าเชียงใหม่แพร่ และเชียงแสน ได้ร่วมศรัทธาสร้างวัดเมื่อปีพุทธศักราช ๑๙๗๔ ครั้งนั้นตั้งชื่อว่า วัดศรีเมืองมา แม้อำเภอแม่แจ่มจะอยู่ท่ามกลางหุบเขาที่ห่างไกลมาก แต่อิทธิพลแห่งพระพุทธศาสนาก็ยังแผ่ไปถึงมีวัดวาอาราม แสดงความรุ่งเรืองของวัฒนธรรมในอดีตปรากฏอยู่ทั่วไป ล้วนเป็นศิลปะพื้นถิ่นที่มีเอกลักษณ์ ควรแก่การภาคภูมิใจและหวงแหนไว้เป็นมรดกทางวัฒนธรรมโดยเฉพาะพระพุทธรูปใหญ่ของวัดกองกาน ที่มีชื่อว่า "พระเจ้าตนหลวง"

วัดศรีเมืองมารุ่งเรืองอยู่ระยะหนึ่ง ต่อมาขาดผู้ทำนุบำรุงรักษาจึงกลายเป็นวัดร้าง ครั้นเมื่อบ้านเมืองเจริญมีผู้เข้ามาอยู่อาศัยในอำเภอแม่แจ่มมากขึ้น มีผู้ประจักษ์ในพลังแห่งพุทธานุภาพของพระเจ้าตนหลวง จึงช่วยกันบูรณะปฏิสังขรณ์ให้สมบูรณ์งดงามและก่อสร้างเสนาสนะขึ้นใหม่ มีผู้คนหลั่งไหลมาทำบุญกับพระเจ้าตนหลวงไม่ขาด แต่ละคนต่างหาบสิ่งของมาสู่วัดเป็นคณะ ๆ ก่อนจะทิ้งไม้คานที่หาบของมาไว้เป็นกองๆ ชาวบ้านจึงเรียกชื่อวัดว่า "ก๋องคาน" ซึ่งแปลว่ากองไม้คาน ดังที่กล่าวมาข้างตน

พระเจ้าตนหลวง วัดกองกาน เป็นพระพุทธรูปพื้นถิ่นปูนปั้นที่มีความงามทางสุนทรียศิลป์ มีความศักดิ์สิทธิ์ยิ่งใหญ่ด้วยพลังศรัทธาของพุทธศาสนิกชนจากทั่วทุกสารทิศมาสักการบูชา จึงเป็นพระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองของอำเภอแม่แจ่มตลอดมา

พระเจ้าตนหลวง หรือ พระเจ้าต้นหลวง นั้นเป็นพระศักดิ์สิทธิ์ของชาวอำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่

ผู้เฒ่าผู้แก่ชาวแม่แจ่มเคยเล่าไว้ว่า ในสมัยที่พบองค์พระเจ้าตนหลวงใหม่ๆ มีการอัญเชิญองค์ท่านมาไว้ ณ วิหารวัดกองกาน แต่ยังไม่ได้ลงรักปิดทองเหมือนในปัจจุบัน มีชาวบ้านในสมัยนั้นหลายคนเมื่อครั้งไปไหว้องค์ท่านแล้วก็จ้องมองดวงตาขององค์พระเจ้าตนหลวง (สมัยนั้นดวงตาพระเจ้าตนมีความงดงามเหมือนดั่งตาคนจริงๆ) ครั้งเมื่อกลับมาถึงบ้านก็กระอักเลือดตายในทันที (ศักดิ์สิทธิ์ถึงขั้นจ้องตาไม่ได้) ด้วยเหตุนี้ตอนหลังทางวัดจึงมีการลงรักปิดทอง + ปิดดวงตาจริงๆ ของพระเจ้าตนหลวงไว้ (ดวงตาในปัจจุบันเป็นดวงตาที่สร้างทับดวงตาจริงเอาไว้) ตั้งแต่นั้นผู้คนถึงจะสามารถจ้องมองดวงตาของพระเจ้าตนหลวงได้  ต่อมาทางกรุงเทพฯได้ทราบข่าวว่ามีการค้นพบพระเจ้าตนหลวง ก็คิดจะนิมนต์ไปไว้ในกรุงเทพฯ เลยได้ส่งรถสิบล้อมาทำการรับองค์ท่าน แต่ก็มีเหตุนานัปการให้ไม่สามารถนำองค์พระเจ้าตนหลวงไปได้ เลยทำให้ปัจจุบันองค์พระเจ้าตนหลวงจึงยังคงประดิษฐานอยู่ที่วิหารวัดกองกาน อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ พระเจ้าตนหลวงมีความศักดิ์สิทธิ์มาก ห้ามทำการลบหลู่หรือพูดหรือคิดทำอะไรไม่ดีต่อองค์ท่านเด็ดขาด เพราะคนที่คิดเช่นนี้มักประสบปัญหาในชีวิต เช่น เจ็บไข้ได้ป่วย มีอันเป็นไปสารพัด เป็นต้น

ความศักดิ์สิทธิ์ของพระเจ้าตนหลวง

1. กันภูติผีปีศาจรังควาน เช่น คนที่ถูกผีร้ายรังควานหรือถูกเสนียดจัญไรทั้งปวง หากได้กราบไหว้พระเจ้าตนหลวง สิ่งอัปมงคลเหล่านั้นจะหายเป็นปริดทิ้ง
2. เหรียญพระเจ้าตนหลวงมีความขลังในเรื่องคงกระพันชาตรี แคล้วคลาดเป็นเลิศ

สถานที่พักใกล้เคียงพร้อมเบอร์โทรศัพท์

• สรวงรีสอร์ท  Tel.0 5326 6550 , 0 5326 6551 ,  0 5326 6552
• โรงแรมแพมวิว  Tel.081 883 8794 , 053 485218 
• พงศรารีสอร์ท  Tel. 0 5382 8219 
• องค์การอุตสาหกรรมป่าไม้ Tel.0 5324 9349
• วิวฝายเทนนิสรีสอร์ท  Tel.080 793 6803
• บ้านป่าแดดโฮมสเตย์ 089-7594051 , 086-1174532 , 053-828128 , 086-1142482 , 081-0244828
• โรงแรมแม่แจ่ม  Tel. 081 882 8521 , 053 828 025
• บ้านเบน  (Ben@MaeChaemCafé&Homestay)  Tel.0 5348 5076 , 086 176 4240 , 080 627 9699 , 087 503 7581

ร้านอาหารใกล้เคียงพร้อมเบอร์โทรศัพท์

•  ร้านอาหารใบเงิน
•  ครัวไหล่เนินทอง2
•  เฮือนไหมคำ
•  น้องแยม 2  

เอกสารอ้างอิง

• บทความพระเครื่องล้านนา: http://cm-pra.com/article_show.php?id=52
• แดนนิพพาน : http://www.danpranipparn.com/web/praput/praput93.html